Fonal / Clearspot & Fonal / Clearspot
Ik weet nog dat ik een paar jaar geleden op Motel Mozaïque een showcase van het Finse Fonal label zag in de Arminiuskerk in Rotterdam. Hetgeen toen gebracht werd, was charmant maar had ook een groot Kelly Family gehalte. Het kon me niet echt raken en ik vond het vrij pretentieus geneuzel. Toch heb ik de albums op het label in de gaten gehouden en wisten de platen van Islaja, Paavoharju, en Lau Nau me te overtuigen van de kwaliteiten van de artiesten op het label.
Twee recente platen op het Finse label zijn Kesämaan Lapset van Es en Tuota Tuota van Kiilla. Deze laatste groep muzikanten laat een vrij, maar niet onsamenhangend, folk geluid horen met genoeg ruimte voor psychedelica. De band heeft een zekere speelsheid en directheid op Tuota Tuota weten te vangen, die innemend kan klinken (“Viisi hirvasta”) of stevig rockend (“Kevatlaulu”). Het is gemakkelijk om te vervallen in clichés als sprookjeachtig bij muziek gezongen in een taal die we niet machtig zijn, of waar we de expressiviteit moeilijk van kunnen duiden. De biografie biedt enige geruststelling daar deze stelt dat de teksten tijdloos en anachronistisch klinken, maar dat waarschijnlijk alleen de Finse luisteraars deze stelling op waarheid kunnen toetsen. Ondanks een taalbarrière weet Kiila te prikkelen en een zekere emotionele lading over te brengen.
Es doet dit op een totaal andere manier. De hoes van Kesämaan Lapset laat een overbelichte foto zien van twee jongetjes in retro kledij staand voor een donker bos. De albumtitel laat zich vertalen als ‘Kinderen van het zomerland’. De warme nostalgie die deze foto uitdraagt is ook terug te horen in de muziek. Waar Kiila klinkt als een psychedelische folk band, valt Es te categoriseren onder de noemer ambient. Door gebruik te maken van analoge synthesizers, akoestische instrumenten en speelgoed creëert Sami Sänpäkkilä, de man achter Es en tevens oprichter van Fonal, een geluid vol tegenstelling dat vervreemdend en innemend werkt. In de eerste nummers komen flarden met geluid voorbij die proberen een zekere samenhang te vinden. De nummers “Säteet sun sielusta” en “Kesämaan Lapset”, samen goed voor 32 minuten aan muziek, laten meer structuur horen waarbinnen de verschillende elementen goed tot zijn recht komen. Hoogtepunt is de titeltrack; een prachtige vrije compositie waarin in galm gedrenkte zang ondersteund wordt door flarden geluid en een repetitieve orgelpartij.
Na zoveel boeiende platen op het Fonal label ben ik benieuwd hoe ik een showcase van het label nu zou ervaren. Misschien was het dat ik nog niet echt wakker was op Motel Mozaïque destijds, misschien wist ik niet wat ik kon verwachten. Zeker is wel dat deze twee platen een sterke indruk achter hebben gelaten.
File: Es – Kesämaan Lapset & Kiila – Tuota Tuota
File Under: Pracht van uit Finland
File Audio: [Fonal Jukebox]
File Video: [Kiila ]
Es – Kesämaan Lapset / Kiila – Tuota Tuota
1 Reply
Harmony in Ultraviolet is een van mijn favoriete platen binnen het ambient-genre. Op deze plaat uit 2006 weet de Canadees Tim Hecker een geluid te creëren dat wringt. Het is niet van die minimale ambient die tegen de New Age aanhangt, maar ook niet van die krassende teringherrie waar je maar net zin in moet hebben. Hecker creëert nauwkeurige geluidspaletten waarbinnen tonen, melodieën, en sferen op komen zetten en weer afzwakken. Harmony in Ultraviolet was in mijn beleving een enorm duistere plaat. Op zijn meest recente werk An Imaginary Country kiest hij een lichter geluid, dat toch onmiskenbaar van zijn hand is. “Sea of Pulses” bestaat uit scherpe dreigende klanken die doen denken aan een bewerkte orgel, tegelijkertijd weerklinkt er een gedempte pulserende bas die de massa aan geluid vooruit lijkt te trekken. De nummer vloeien naadloos in elkaar over, knap is dat het Hecker lukt om de nummers ieder een eigen geluid te geven zonder af te wijken van het overkoepelende thema van het album. Het is lastig om bij een dergelijk samenhang een favoriet nummer aan te wijzen. Daarbij hebben de titels een sterke invloed op de interpretatie van het geluid. Zo hoor ik in “Pond Life” geluid uitdijen dat doet denken aan cirkels in een vijver die ontstaan als gevolg van een aantal stenen die er ingegooid zijn. Het is daarom aan te raden om de plaat af te spelen en als geheel op te nemen met de titels als eventueel referentiekader. Met An Imaginary Country heeft Hecker wederom een zeer sterke plaat vol minutieus gecomponeerde en uitdagende geluidskunst geproduceerd.
Weet u nog met de komst van het jaar 2000, dat men dacht dat computers zouden crashen als gevolg van de millenniumbug? Nisennenmondai, vrij vertaald ‘Jaar 2000 probleem’ refereert hieraan met geluid dat lijkt op een computer vol bugs die constant op het punt staat te crashen. Het trio bestaande uit Japanse vrouwen vertelt op MySpace dat 
Dirty Projectors was lange tijd vooral David Longstreth’s soloproject. Mans vorige albums kenmerkte zich door uiteenlopende avant-gardistische opnametechnieken en structuren allemaal samengebracht door een sterk conceptuele aanpak. 