Universal / Geffen

Een doordeweekse dag in september 1991. De avond ervoor had ik in het VPRO-programma Onrust! een geweldig nummer gehoord, dat onder een reportage gemonteerd was. Geen idee wat het was, maar het had een riff dat in mijn hoofd bleef hangen. Ik liep langs platenzaak Kroese in Nijmegen, zag mijn favoriete verkoper staan en vroeg hem of hij het programma ook gezien had. Nee, dat had hij niet, maar hoe klonk het dan? ‘Tja, het begint een gitaarriff en dan knalt de rest er in’, stamelde ik. Ga maar eens een liedje uitleggen dat je slechts eenmaal gehoord hebt. ‘Ik denk dat ik het wel weet’, zei hij en hij pakte een blauw cd-singletje uit de kast. “Nirvana” stond er op, Smells Like Teen Spirit. ‘Ik weet niet zeker of dit het is want we hebben hem net vandaag binnengekregen, maar hier ga je kippenvel van krijgen. Ik wel, in ieder geval!’. Ik keek een beetje tegen hem op, mijn favoriete verkoper. Als iemand het kon weten was hij het wel.

Ik kocht de single, onbeluisterd. Ik stopte hem in de speler, draaide de volumeknop omhoog en drukte op play. Meteen hoorde ik dat dit in de verste verte niet eens leek op het nummer dat ik zocht, maar dit was zoveel beter. Een perfecte popsong, hard, zacht, gevaarlijk en melodieus. De raspende stem van de zanger, die precies bij mijn stembereik paste. ‘Hello, hello, hello, how low…’. En dan de klappen op de snare die zo ontzettend luid waren. Dit was zo bijzonder, en mijn favoriete platenverkoper en ik waren de eersten die dit bandje ontdekten. Dacht ik. Totdat ik de nieuwe OOR opensloeg en de verhalen las over het nieuwe album van dit groepje, Nevermind dat kort na de single uitgebracht werd. Ik ging terug naar de verkoper en bedankte hem voor de tip. ‘Dat dacht ik wel’, zei hij en deed de Nevermind-cd in het zakje. ‘Dit gaat echt een grote band worden hoor! Dat singletje was in no time uitverkocht’.

Hoe vaak ik Nevermind heb gedraaid weet ik niet, maar het moet een van de meest gedraaide cd’s in mijn verzameling zijn. Het is zo’n album met een ritme, een opeenvolging van nummers die logisch is en waar na verloop van tijd steeds weer een ander favoriete track boven komt drijven. Het is zo’n tijdloos standaardwerk geworden dat nog steeds past bij een bepaalde gemoedstoestand. Even heel hard Nevermind draaien en dan gaat het wel weer. De meningen verschillen, ook ten burele van Fileunder, maar de opvolger In Utero stelde mij teleur. Een lelijk, jennerig album heb ik het altijd gevonden. Het miste de frisheid en de linkse directe van Nevermind, dat altijd favoriet is gebleven. Twintig jaar lang. En die frisheid is er op deze geremasterde deluxe-uitgave nog steeds. Van alle overbodige heruitgaves, deluxe-edities en verjaardagsreleases die ons dit najaar overspoelen is deze de enige relevante. Dat wist ik toen ik onlangs in de auto zat en mijn zevenjarige dochter achterin zat te neurieën: ‘Hello, hello, hello, how low… Dat is een mooi liedje, pap!’. Dit is historisch materiaal dat voor het nageslacht behouden moet blijven. Dit moet gratis uitgedeeld worden op alle scholen, het moet in alle winkelstraten en in elke lift gedraaid worden en in een capsule naar de ruimte worden geschoten om het hele universum en alles daarbuiten hetzelfde opwindende gevoel te geven dat ik en mijn Kroese-verkoper hadden in september 1991. Iets waar Red Hot Chili Peppers’ Give It Away, het bewuste nummer van de Onrust!-reportage, nevernooit aan heeft kunnen tippen.

File: Nirvana – Nevermind (20th Anniversary Edition)
File Under: Tijdloze opwinding
File Video: [De meest gedraaide video ever op MTV Europe][Zelfde clip, allereerste versie inclusief ouwelijke leraren]